ارزیابی کتاب درسنامۀ نظریهپردازی علمی اقتصاد اسلامی از منظر واقعگرایی انتقادی؛ با تأکید بر آراء روی بسکار
نویسنده
چکیده مقاله:
فقدان نظریه یکی از چالش های اساسی در حوزهی مطالعات علوم انسانی اسلامی است که برخی کوشیده اند با طرح مباحث فلسفی و روششناختی تمهیداتی برای نظریه پردازی در این حوزه فراهم آورند. کتاب درسنامه نظریه پردازی علمی اقتصاد اسلامی، اثر حسن آقا نظری، که جهت استفاده دانشجویان و پژوهشگران فعال در زمینه اقتصاد اسلامی تدوین شده، کوشیده است روش بهرهگیری توأمان از نظریه های مطرح در حوزهی فلسفهی علم و فلسفه ی اسلامی و همچنین آموزه های اسلامی را برای دستیابی به نظریه ای در عرصه اقتصاد اسلامی بیان دارد. در این مقاله ایده ی اصلی کتاب که عمدتاً در فصل سوم از بخش دوم، با عنوان روش نظریه پردازی علمی اقتصاد اسلامی بیان شده است، از منظر علم شناسی واقع گرایی انتقادی ارزیابی میگردد و به ظرفیتهای این نظریهی علمشناسانه جهت حمایت از ایده ی علوم انسانی اسلامی اشاره میگردد.با وجود نقدهای ساختاری، صوری و محتوایی این کتاب و همچنین جایگاه پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها، شایسته است در ویراست بعدی بازنگری اساسی در ساختار و محتوای کتاب صورت گیرد و با بهرهگیری از آخرین دستاوردهای علم شناسانه و دین شناسانه و دیدگاه های مطرح در علوم انسانی اسلامی، مبنای مستحکم تری برای نظریه پردازی در اقتصاد اسلامی ارائه گردد.
منابع مشابه
مبانی هستیشناختی و معرفتشناختیِ اجتماعی رئالیسم انتقادی؛ با تأکید بر آراء روی بسکار
هدف این نوشتار ارائه مبانی هستیشناسانه و معرفتشناسانه مکتب رئالیسم انتقادی است و سعی میشود نگرش این مکتب را در ارتباط با جهان اجتماعی و رویدادهای درون آن توضیح دهد و نشان دهد چگونه میتوان با استفاده از مبانی این مکتب به تبیین بهتر واقعیت اجتماعی دست یافت. اگرچه این مکتب از جهت هستیشناسی، رئالیست و از بابت معرفتشناسی، تفسیری ـ هرمنوتیک است اما انتقادهای جدی به این دو مکتب دارد و هر دو مک...
متن کاملعلل انحطاط تمدن اسلامی از منظر استاد مطهری با تأکید بر تحلیل محتوای کتاب داستان راستان
علل انحطاط تمدن اسلامی از موضوعاتی است که ذهن اندیشمندان بسیاری را به خود جلب کرده است و نظریه پردازان زیادی هم از منظرهای گوناگون نظریههایی در تبیین این موضوع بیان کردهاند. استاد مرتضی مطهری ازجمله اندیشمندان ایرانی است که این موضوع سالها دغدغه ذهن او بوده و برای بررسی این موضوع نقشه راه همه جانبهای ترسیم کرده است. ایشان معتقد بود اصلاح نگرش بر اصلاح عمل مقدم است؛ پس برای بهبود عملکرد اف...
متن کاملبررسی اقتصاد ایران در قالب یک مدل کلان سنجی از منظر اقتصاد اسلامی با تأکید بر رشد اقتصادی
امروز توجه به اقتصاد اسلامی، به عنوان یک رویکرد و قرائت خاص در علم اقتصاد، فزونی یافته و اقتصاددانان اسلامی با تأکید بر این رویکرد به نظریهپردازی در حیطه مسائل اقتصادی میپردازند. نتایج این رویکرد میتواند نقش برجستهای در نوع سیاستگذاریهای اقتصادی کشورهای مسلمان داشته باشد. مرور ادبیات اقتصادی اخیر، بهویژه شاخههایی مانند اقتصاد نهادگرایی نشان میدهد ادبیات اقتصادی امروز بر تأثیرپذیری ا...
متن کاملپیشرفت علم از منظر روی بسکار و خطاپذیری شناخت؛ نقدی بر چهار رویکرد
مهمترین رویکردها در تبیین پیشرفت علم، عبارتند از: رویکرد معنایی، کارکردی، معرفتی و ادراکی. هر کدام از این رویکردها با توجّه به هدفی که برای علم متصوّر است، پیشرفت را نیز بر همان مبنا تعریف میکنند. رویکرد معنایی، پیشرفت را مبتنی بر تقرّب به صدق، رویکرد کارکردی مبتنی بر حلّ مسئله، رویکرد معرفتی مبتنی بر انباشت دانش و رویکرد ادراکی نیز پیشرفت را مبتنی بر افزایش فهم، تعریف میکند. روی بسکار با توصیف...
متن کاملبررسی و نقد کتاب «نظریهپردازی علمی اقتصاد اسلامی»
یکی از موضوعات مهم در اقتصاد اسلامی نحوه تولید نظریه و جرح و تعدیل نظریات اقتصادی رایج است. پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و انتشارات سمت با انتشار ویرایش سوم کتاب «نظریهپردازی علمی اقتصاد اسلامی» در سال 1391، که به کوشش حجت الاسلام حسن آقانظری تألیف شده است، تلاش کردهاند گامی در این راستا بردارند. در این کتاب نویسنده بر آن است تا با تلفیق آموزههای اسلام و روش علمی برگرفته از فلسفه علم، به ارائه رو...
متن کاملارزیابی الگوهای سرمایهگذاری از منظر اسلامی با تاکید بر اقتصاد ایران
در چارچوب اقتصاد متعارف فرایند شکلگیری سرمایه که از آن به سرمایهگذاری تعبیر میشود از مجرای تعامل بخش اسمی با بخش واقعی اقتصاد تحقق مییابد. این فرایند از بعد نظری قابل قبول بنظر میرسد. اما در حوزه اجرا از آنجا که در قالب فروض موجود نرخ بهره در بازار پول تعیین و بصورت برونزا به بخش واقعی اقتصاد(مثلا در زمینه تقاضای سرمایهگذاری) دیکته میشود در چارچوب ملاحظات اسلامی قابلپذیرش نبوده و انتقا...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 20 شماره 5
صفحات 303- 321
تاریخ انتشار 2020-07-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023